11 Voorbeelden van financiële modellen en sjablonen voor 2021

Ondernemingen maken actief gebruik van financiële modellering om hun financiële planning en strategische besluitvorming te sturen. Financiële modellen bieden een op gegevens gestuurde, kwantitatieve analyse die je vertelt waar je bedrijf staat en waar het naar toe gaat.

Dat gezegd zijnde, één model kan niet alles doen. Als financiële professional heb je verschillende soorten financiële analyse en modellering nodig voor verschillende situaties. In dit artikel worden de basisprincipes van financiële modellering toegelicht en worden elf voorbeelden gegeven van financiële modellering die je kunt gebruiken om bedrijfsbeslissingen vanuit een financieel perspectief te evalueren.   

Wat is financiële modellering?

Bij financiële modellering worden de belangrijkste boekhoudkundige, financiële en bedrijfsgegevens gecombineerd om een abstracte voorstelling, of model, van de financiële situatie van een bedrijf op te bouwen. Deze oefening helpt een bedrijf zijn huidige financiële positie te visualiseren en toekomstige financiële prestaties te voorspellen.

Financiële modellering kan in een aantal situaties heel handig zijn. Het kan helpen bij investeringsbeslissingen, de prijsstelling van effecten en plannen voor bedrijfstransacties zoals fusies, overnames en afstotingen.  

Maar het meest gebruikelijke gebruik van een financieel model is voor het nemen van operationele bedrijfsbeslissingen en het uitvoeren van financiële analyses. Leidinggevenden gebruiken financiële modellen om beslissingen te nemen over:

• Budgettering en prognoses
• Organische bedrijfsgroei
• Waardering van het bedrijf
• Kapitaal aantrekken in de vorm van vreemd of eigen vermogen
• Nieuwe activa of andere bedrijven verwerven
• Prioriteren van projecten
• Het verdelen van de financiële middelen van de organisatie
• Het afstoten of verkopen van activa en business units
• Risicomanagement

Dit kan aanvoelen als een overweldigend aantal onderwerpen waarvoor financiële modellen nodig zijn; maar de meeste gevestigde bedrijven hebben de tijd genomen om Excel-sjablonen voor financiële modellering te maken die het besluitvormingsproces versnellen. Maar dit roept de vraag op: wie ontwikkelt al deze sjablonen voor financiële modellen?  

Wie ontwikkelt financiële modellen?

Met zo’n brede toepassing, worden financiële modellen gemaakt en gebruikt door veel verschillende soorten financiële professionals, met inbegrip van maar niet beperkt tot:

• Accountants
• Bedrijfsontwikkelingsanalisten
• Investeringsbankiers
• Aandelenonderzoeksanalisten

Maar in de context van het moderne bedrijf, zijn degenen die betrokken zijn bij financiële planning en analyse (FP&A) het meest waarschijnlijk om financiële modellen te bouwen en te gebruiken die de richting van het bedrijf sturen.

Het FP&A-team speelt een cruciale rol binnen het kantoor van de CFO. Het is belast met de financiële planning van het bedrijf. Dat betekent dat de FP&A’s de mensen zijn die het budget opstellen en financiële prognoses uitvoeren om de CFO en andere leden van het senior management te helpen de financiële situatie van het bedrijf te begrijpen.

Naast budgettering en prognoses is het FP&A team ook belast met besluitvormingsondersteuning en speciale projecten zoals marktonderzoek en procesoptimalisatie.

Financiële modellering maakt een betere strategische analist van je

Bedrijven die in de eenentwintigste eeuw opereren worden geconfronteerd met een nieuwe reeks van unieke uitdagingen. We leven nu in een wereldeconomie die wordt bepaald door steeds snellere technologische innovaties. Als gevolg hiervan moeten bedrijven flexibel zijn – klaar om snelle, strategische beslissingen te nemen op basis van de laatste binnenkomende gegevens – als ze willen slagen.

En als financieel planner en analist heeft u de mogelijkheid om direct invloed uit te oefenen op de aandelenprijs van je bedrijf. Kijk maar eens naar de rol van het FP&A-team.

Om de financiën van een bedrijf te voorspellen, moet je een diep inzicht hebben in zowel de historische prestaties van het bedrijf als de belangrijkste trends en veronderstellingen die de toekomstige prestaties kunnen beïnvloeden. Dit vereist ook een goed begrip van bedrijfsvoering en boekhouding.

FP&A’s bezoeken vaak bijna elk team binnen een organisatie, met inbegrip van de treasury- en boekhouding-, verkoop-, marketing-, operations-, en uitvoerend managementteams. In die zin fungeert het FP&A-team als een centraal knooppunt binnen het bedrijf dat informatie verbindt en doorgeeft tussen de uitvoerende en operationele teams.

Maar om je rol te spelen – en die goed te spelen – is financiële modellering absoluut essentieel. Het is waarschijnlijk het belangrijkste wapen in uw arsenaal. Financiële modellering geeft je de inzichten die je nodig hebt om op data gestuurde beslissingen voor je bedrijf te nemen.

Het bouwen van een financieel model

Dus hoe bouw je een financieel model? Veel financiële professionals kiezen ervoor hun eigen financiële modellen vanaf nul op te bouwen met behulp van Excel. Een financieel model op deze manier opbouwen is geen eenvoudige taak. Je zult enkele basistips en -trucs voor Excel moeten leren, zoals het gebruik van sneltoetsen om efficiënter te werken. En een beetje programmeerkennis kan ook geen kwaad. Visual Basic for Applications (VBA) is de programmeertaal die gewoonlijk wordt gebruikt voor Excel en andere Microsoft Office programma’s.

Maar het bouwen van een bruikbaar financieel model vergt meer dan het inpluggen en versleutelen van gegevens en vergelijkingen. Je zult ook moeten nadenken over de opmaak, de lay-out en het ontwerp van je model. Door bijvoorbeeld de input (historische gegevens en veronderstellingen) te scheiden van de output (berekeningen) kun je invoerfouten vermijden en gemakkelijker op fouten scannen. En een goed gestructureerd en intuïtief ontwerp zal helpen de belangrijkste boodschap en de belangrijkste conclusies van je model te benadrukken.

11 Financiële Modelleringsvoorbeelden

Financiële modellering is een belangrijk hulpmiddel. Maar one size fits all geldt niet als het op financiële planning aankomt.

Je moet je model ontwerpen met een specifieke vraag in gedachten. Er zijn verschillende soorten modellen die FP&A’s kunnen gebruiken, afhankelijk van het probleem dat zij proberen op te lossen. Laten we eens kijken naar deze lijst van voorbeelden van financiële modellering:

1. Het drie-overzichten financieel model

Het drie-overzichten financieel model integreert en voorspelt de drie financiële overzichten van een bedrijf – de resultatenrekening, de balans en het kasstroomoverzicht – naar de toekomst toe.

Het drie-overzichten-model is een fundamenteel onderdeel van financiële modellering. Dit model fungeert als een standaard die een uitgebreid overzicht geeft van de financiële geschiedenis, de huidige status en de toekomstige prestaties van de onderneming.

Het heeft ook voorspellende kracht. Met het drie-overzichten financieel model kun je nagaan hoe je bedrijf onder verschillende omstandigheden zal presteren en visualiseren hoe verschillende beslissingen op elkaar kunnen inwerken om de toekomst van het bedrijf te beïnvloeden.

2. M&A-Model

Het fusie- en overnamemodel (merger and acquisition, M&A) berekent het effect van een fusie of overname op de winst per aandeel (EPS – earnings per share) van het nieuw gevormde bedrijf. Deze waarde kan vervolgens worden vergeleken met de huidige EPS van de onderneming. Het fusie- en overnamemodel is nuttig om een bedrijf te helpen beslissen of een potentiële fusie of overname gunstig zal zijn voor de winst van het bedrijf.

Als het M&A-model een stijging van de EPS laat zien, dan wordt de transactie als aangroeiend beschouwd, wat betekent dat zij tot groei zou moeten leiden. Maar als het fusie- en overnamemodel een daling van de EPS te zien geeft, wordt de transactie als verwaterend beschouwd, wat betekent dat zij de waarde van de onderneming zal verminderen. Een voorbeeld van een financieel model voor fusies en overnames voor Excel kan gemakkelijk worden gevonden met een snelle zoekopdracht op Google. 

3. Prognosemodellen

Prognose is een van de belangrijkste taken die de FP&A-afdeling regelmatig uitvoert. Het wordt doorgaans gebruikt om toekomstige inkomsten, uitgaven en kapitaalkosten te voorspellen. Financiële modellen die voor prognoses worden gebruikt, worden vaak vergeleken met de werkelijke begroting om de prestaties achteraf te beoordelen. Hier volgen vier voorbeelden van financiële modellen die voor prognoses worden gebruikt:   

Rechtlijnig model: Dit is het eenvoudigste prognosemodel dat er bestaat. Het maakt gebruik van historische gegevens om in te schatten wat er in de toekomst zal gebeuren. Als je onderneming bijvoorbeeld in de afgelopen drie jaar haar inkomsten met 4% per jaar heeft zien stijgen, zou het lineaire model voor het volgende jaar een jaarlijkse stijging van 4% voorspellen. 

Model met voortschrijdende gemiddelden: Ook dit is een eenvoudig prognosemodel dat gemakkelijk in Excel kan worden gemaakt. De kracht ervan ligt echter in het vermogen om gegevens af te vlakken. Doorgaans gebruiken ondernemingen het voortschrijdende-gemiddeldenmodel om de prestaties op maandbasis te evalueren en maken zij gebruik van voortschrijdende gemiddelden over drie en vijf maanden.

Lineair regressiemodel: Als je een lineaire regressielijn met de hand zou moeten berekenen, zou dat heel wat tijd in beslag nemen en niet de moeite waard zijn. Gelukkig kan Excel lineaire regressie voor je doen. Deze prognosemethode kan het beste gebruikt worden om de relatie tussen twee verschillende variabelen te vergelijken. Een veelvoorkomend voorbeeld is het reclamebudget en de reclame-inkomsten. Als je reclamebudget toeneemt, kun je verwachten dat je inkomsten zullen stijgen. Met een lineair regressiemodel kun je precies bepalen hoe reclame en inkomsten met elkaar correleren, wat kan worden gebruikt voor prognoses.

Tijdreeksmodel: Dit is waarschijnlijk de meest ingewikkelde prognosemethode in onze lijst. Tijdreeksmodellering probeert patronen in historische gegevens op te sporen en gebruikt deze patronen voor prognoses. De meeste moderne benaderingen van tijdreeksprognoses maken gebruik van machinaal leren of gespecialiseerde software zoals Tidemark.   

4. DCF-model

Een financieel analist kan zich tot het verdisconteerde kasstroom- of DCF-model (Discounted Cash Flow) wenden wanneer hij/zij een manier nodig heeft om de waardering te bepalen. Een van de belangrijkste kenmerken van het DCF-model is dat het de huidige waarde berekent terwijl het rekening houdt met voorspellingen over hoeveel geld iets in de toekomst zal opbrengen.

Het DCF-model kan gebruikt worden om een volledig bedrijf te waarderen, maar je kunt dit model ook gebruiken om volgende zaken te waarderen:

• Aandelen van een bedrijf
• Een project of investering binnen een bedrijf
• Een kosten-besparingsinitiatief binnen een onderneming
• Alles wat een impact heeft op de kasstroom

Opgemerkt moet worden dat hoewel het financiële model DCF kan worden gebruikt als een op zichzelf staand instrument voor waarderingen, het ook kan worden gebruikt in combinatie met andere waarderingsmetrieken in meer uitgebreide modellen. Het model voor kapitaalbudgettering, waarover we het later in dit artikel zullen hebben, zal bijvoorbeeld voor sommige van zijn maatstaven gebruik maken van het DCF-model.   

5. CCA-model

Het vergelijkbare bedrijfsanalysemodel (Comparable Company Analysis (CCA)) is een andere manier voor een bedrijf om zijn waarde te berekenen. Het is een meer fundamentele waarderingsmethode dan het DCF-model.

Het financiële model CCA is gebaseerd op de veronderstelling dat gelijksoortige bedrijven gelijksoortige waarderingsveelvouden zullen hebben. Er wordt gebruik gemaakt van meetgegevens van andere bedrijven met een vergelijkbare omvang en activiteiten in dezelfde bedrijfstak. Hier is een lijst van de meest gebruikte waarderingsveelvouden:  

• EV/S – Ondernemingswaarde ten opzichte van omzet
• P/E – Prijs ten opzichte van winst
• P/B – Prijs ten opzichte van boekwaarde
• P/S – Prijs/omzet

Je kunt hier ook een gratis voorbeeld van een CCA financieel model voor Excel downloaden.

Hoewel deze financiële modelleringsmethode u een schatting kan geven van de waarde van je bedrijf, is zij niet almachtig. Er zijn vaak gevallen waarin de waardering van een onderneming niet uitsluitend uit haar financiële gegevens kan worden afgeleid. Het is echter een zeer goed uitgangspunt om een basisscenario op te bouwen.

Als je op zoek bent naar meer voorbeelden van financiële modellen in Excel, heeft insightsoftware een groot aantal voorbeeldrapporten die je kunt downloaden. Sommigen van hen kunnen je helpen met je CCA-modellering.

6. Activa- en passivabeheer (Asset and Liability Management (ALM))

Financiële modellen voor activa en passiva worden hoofdzakelijk gebruikt door financiële instellingen (banken en verzekeringsmaatschappijen) en pensioenfondsen (ondernemingen of het publiek) om hun financiële doelstellingen te beheren. Pensioenfondsen moeten bijvoorbeeld in staat zijn om gepensioneerden onder alle economische omstandigheden uit te betalen, ook in een crisis als die van 2008. Dit wordt bereikt door grondige strategieën voor risicobeheer, die voortdurend worden herzien. De meeste pensioenfondsen voeren om de drie tot vijf jaar een uitgebreide evaluatie uit. Tijdens dit proces maken zij gebruik van financiële analyse en modellering om hun strategieën voor activa- en passivabeheer aan te passen en zo de gevoeligheid van de portefeuille voor economische omstandigheden, rentewijzigingen en wisselkoersen te verminderen.   

ALM-strategieën worden ook gebruikt door de FP&A-afdelingen van grote ondernemingen en conglomeraten. Deze financiële planningsmodellen worden gebruikt om ervoor te zorgen dat de onderneming solvabel blijft in de moeilijkste economische situaties.

7. Het som-van-de-delen-model

Het financiële model som-van-de-delen staat grote organisaties met vele divisies toe om hun waardering te vereenvoudigen. Zoals de naam al doet vermoeden, waardeert het som-van-de-delen-model elke business unit, divisie of dochteronderneming afzonderlijk en telt ze vervolgens allemaal bij elkaar op.

Dit kan het soms moeilijk maken voor de FP&A-afdeling omdat ze financiële gegevens van meerdere entiteiten moeten verzamelen en in één model moeten samenvoegen. Dit is waar gestandaardiseerde Excel-sjablonen voor financiële modellering of gespecialiseerde rapportagesoftware echt helpen.    

In de meeste grote conglomeraten wegen de voordelen van het gebruik van de som-van-de-delen-modellen ruimschoots op tegen de vereiste extra inspanning. Dit financiële model is een nuttig instrument voor het bepalen van de waarde van de divisies van een onderneming in het geval dat één ervan wordt verkocht of wordt afgesplitst in een afzonderlijke onderneming.

8. Kapitaalbudgetteringsmodel

Elk jaar heeft de FP&A-afdeling de taak om te helpen bij het opstellen van de jaarlijkse begroting. Sommige mensen beschouwen dit als een uiterst pijnlijk proces vanwege alle nauwkeurige afstemming die erbij komt kijken. Een goed model voor de jaarlijkse financiële planning, waarbij gebruik wordt gemaakt van kwartaalcijfers en prognoses, kan het proces echter aanzienlijk versnellen. Omdat zo veel bedrijven dit proces elk jaar doorlopen, heeft insightsoftware een budgetteringsoftware-oplossing ontwikkeld om het proces te stroomlijnen. 

De meeste grote bedrijven zullen beschikken over een financieel planningsmodel in Excel of een budgetteringssoftware-oplossing waarmee zij potentiële projecten zullen evalueren voordat zij besluiten deze uit te voeren. Deze financiële analyse en modellering zal per onderneming verschillen, maar zal bijna altijd gebruik maken van de berekeningen van de netto contante waarde (Net Present Value (NPV)), de interne opbrengstvoet (Internal Rate of Return (IRR)) en de terugverdientijd. Deze drie financiële prestatiemaatstaven kunnen het beste gebruikt worden wanneer een onderneming verschillende potentiële projecten heeft, maar er slechts één of twee kan kiezen.

We zullen niet ingaan op de details van deze maatstaven of hoe ze worden gemodelleerd, maar idealiter wil je dat de NCW groter is dan nul, dat de IRR zo groot mogelijk is en dat de terugverdientijd zo kort mogelijk is. Als je meer wilt weten over deze financiële evaluatiemetrieken, kun je ons artikel over financiële metriek bekijken. Het zal je de vergelijkingen geven die nodig zijn voor elke berekening. Je kunt ook een eenvoudig voorbeeld van een financieel NPV- en IRR-model hier vinden.      

9. IPO-model

Dit is misschien geen financieel model waarmee je FP&A-afdeling vertrouwd moet zijn, maar zij moeten wel van het bestaan ervan op de hoogte zijn. Investeringsbankiers op Wall Street hebben doorgaans toegang tot financiële modelsjablonen die speciaal zijn ontwikkeld voor de prijsstelling van beursintroducties. 

Het IPO-prijsmodel bevat verschillende componenten. Zo zal bijvoorbeeld gebruik worden gemaakt van de analyse van vergelijkbare ondernemingen, waarbij wordt gekeken naar hun koers-winstverhouding ten opzichte van sectorgenoten. Voor opkomende technologiebedrijven die nog geen winst hebben gemaakt, zullen investeringsbankiers kijken naar verwachte jaarlijkse groeiramingen. Dit model houdt ook rekening met de waarderingen van vorige financieringsrondes, en met de aandelenprijs die aantrekkelijk zou zijn voor institutionele beleggers die op de beursintroductie intekenen. 

10. LBO-model

Het LBO-model (overname met hefboomwerking (Leveraged Buyout)) wordt gebruikt om een overname te analyseren die de kosten grotendeels met schulden financiert. Hoeveel schuld? Gewoonlijk bestaat een leveraged buyout voor 90% uit schulden en voor 10% uit eigen vermogen. Vanwege deze ongelooflijk hoge verhouding tussen schuld en eigen vermogen zijn de obligaties die worden uitgegeven niet investeringswaardig – dat wil zeggen: junk bonds. Sommige mensen beschouwen LBO’s als een ongelooflijk agressieve en riskante zet, maar met groot risico komt grote beloning.    

Het LBO-model staat de kopende onderneming toe om de transactie juist te evalueren, zodat het de hoogst mogelijke voor risicogecorrigeerde interne rentabiliteit ((Internal Rate of Return (IRR)) kan verdienen. Als vuistregel geldt dat de meeste ondernemingen pas een LBO zullen overwegen wanneer de IRR meer dan 30% bedraagt, omdat dit het punt is waarop de risico-batenverhouding aantrekkelijk wordt. 

11. Optieprijsmodel

De meeste FP&A-afdelingen zullen niet naar het optieprijsmodel kijken, tenzij zij op een of andere manier betrokken zijn bij een bedrijf dat specifiek derivaten verhandelt/houdt. Optieprijsmodellen worden gewoonlijk gebruikt door marketmakers en effectenhandelaren die winst willen maken of risico’s willen afdekken. Deze financiële modellen worden gebruikt om een prijs (premie) toe te kennen aan het optiecontract op basis van statistieken en waarschijnlijkheid (d.w.z. hoe waarschijnlijk het is dat de optie in-the-money zal zijn bij expiratie). 

Er zijn verschillende financiële modellen die kunnen worden gebruikt om de prijs van optiecontracten te bepalen. De meest gebruikte modellen zijn Black-Scholes-, binomiale boom- en Monte-Carlo-simulaties. Het maken van financiële modelsjablonen hiervoor is niet moeilijk als je een goed begrip van wiskunde hebt, en enige kennis van Excel. In feite kun je de meeste van deze financiële modelvoorbeelden voor Excel met een snelle Google-zoekopdracht vinden.         

Nu je bekend bent met de beste financiële modellen om te gebruiken bij het nemen van data-gedreven beslissingen, laten we eens kijken naar de beste financiële modelleertools die beschikbaar zijn.  

Best financiële modelleringstools in 2021

Financiële modellering vertegenwoordigt een belangrijk instrument voor het FP&A-team van je bedrijf. Met een goed financieel model kun je het grotere plaatje zien en strategische beslissingen nemen op basis van de meest actuele gegevens. Er is echter geen pasklare oplossing als het op financiële modellering aankomt. Verschillende situaties vragen om verschillende soorten modellen. Daarom zie je vaak FP&A-teams met mappen vol Excel-werkboeken. Elke Excel-werkmap vertegenwoordigt een ander financieel modelleringsinstrument voor een specifieke toepassing.   

Er zijn natuurlijk tekortkomingen aan het gebruik van Excel voor financiële modellering. Tekortkomingen zoals: zijn al deze werkboeken gebruiksvriendelijk? Heeft één persoon alle Excel-sjablonen voor financiële modellering gemaakt? Wat gebeurt er als ze het bedrijf verlaten? Begrijp ons niet verkeerd; we houden van Excel, maar we houden ook van robuuste financiële modellen die geen dagen in beslag nemen om te maken.   

Dit is waar financiële modelleringssoftware in het spel komt. Geavanceerde modelleringssoftware voor financiële planning, zoals Tidemark , kan je helpen het zware werk van het bouwen van modellen uit handen te nemen. Tidemark zorgt voor snelheid, wendbaarheid, nauwkeurigheid en automatisering in je financiële planningsproces. Op die manier hoef je minder tijd te besteden aan formules in Excel en kun je meer tijd besteden aan strategisch nadenken over de volgende stap van je bedrijf.